2007-2008 წლის გლობალური ფინანსური კრიზისის შედეგებმა გამოავლინა სტრუქტურული რეფორმის საჭიროება, ფინანსური სისტემის სტაბილურობის მოწინავე მოდელის შესაქმნელად. შეფასებული ერთ-ერთი ხარვეზის აღმოსაფხვრელად, 2014 წელს ევროკავშირმა მიიღო ბანკების გაჯანსაღებისა და რეზოლუციის დირექტივა (BRRD), რომელმაც დაამკვიდრა ლიკვიდაციის ერთგვარი ალტერნატივა - რეაბილიტაციის მექანიზმი, სტრესული მაჩვენებლების მქონე ფინანსური ინსტიტუტისგან მოსალოდნელი უარყოფითი სისტემური გავლენის შესარბილებლად.

რეზოლუციის განმახორციელებელი ორგანოა საქართველოს ეროვნული ბანკი, რომელიც რეზოლუციას ახორციელებს რეზოლუციის ინსტრუმენტების გამოყენებით. კერძოდ, რეზოლუცია კომერციული ბანკის იმგვარი რესტრუქტურიზაციაა, რომლითაც დაცული იქნება საჯარო ინტერესები, მათ შორის შენარჩუნდება კომერციული ბანკის კრიტიკული ფუნქციები, უზრუნველყოფილი იქნება ფინანსური სტაბილურობა და გადასახადის გადამხდელებს ექნებათ მინიმალური დანახარჯები.

კრიტიკულ ფუნქციებს წარმოადგენს:

• დეპოზიტების მიღება – ბანკის მიერ საცალო და კორპორატიული მომხმარებლისგან დეპოზიტების მიღება და სადეპოზიტო ანგარიშების ადმინისტრირება. დეპოზიტების მიღების ფუნქციის კრიტიკულობის შეფასებისას, მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული ბანკის დეპოზიტორების სახეები და რაოდენობა, დეპოზიტის ტიპები და ფუნქციის შეფერხების/შეწყვეტის მოსალოდნელი გავლენა ამავე ფუნქციის მქონე სხვა ბანკებზე, ასევე, „დეპოზიტების დაზღვევის სისტემის შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული დაზღვეული დეპოზიტების წილი ბანკის მთლიან დეპოზიტებში;
• სესხების გაცემა – ბანკის მიერ საცალო და კორპორატიული მომხმარებლებისთვის სამომხმარებლო, იპოთეკური, არაუზრუნველყოფილი ან/და სხვა ტიპის სესხების გაცემა და შესაბამისი ანგარიშების ადმინისტრირება. ბანკის მიერ სესხის გაცემის ფუნქციის კრიტიკულობის შეფასებისას, მინიმუმ, მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული, სასესხო პორტფელის ზომა, მათ შორის, უზრუნველყოფილი და არაუზრუნველყოფილი სესხების ბალანსი, მსესხებლების რაოდენობა და სახეები, გაცემული სესხების ვადიანობა და ლიკვიდურობა;
• საგადახდო მომსახურების განხორციელება, საგადახდო სისტემის ოპერირება, ანგარიშსწორების აგენტის ფუნქციების შესრულება – ბანკის მიერ საცალო და კორპორატიული მომხმარებლებისთვის საგადახდო მომსახურების გაწევა, ასევე, საკლირინგო და საანგარიშსწორებო მომსახურების გაწევა;
• ფასიანი ქაღალდების ბაზარზე საქმიანობა – ბანკის მიერ ფინანსური შუამავლის ფუნქციის შესრულება, საბროკერო საქმიანობა ან/და „ფასიანი ქაღალდების ბაზრის შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრული, ბანკებისთვის ნებადართული საქმიანობა.
• საბითუმო დაფინანსება - ბანკის მიერ ფინანსური ინსტიტუტებისგან მიღებული და ფინანსურ ინსტიტუტებზე გაცემული ფულადი სახსრები, რომელიც არ მოიცავს შიდა-ჯგუფურ პოზიციებს. ამ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ფუნქციის კრიტიკულობის შეფასებისას, ბანკმა მინიმუმ მხედველობაში უნდა მიიღოს როგორც მიღებული, ასევე გაცემული სახსრების ზომა, ვადიანობა, მიზნობრიობა, ჩანაცვლებადობა და ბაზარზე მისი წილი.

საქართველოში ფინანსური სექტორის შეფასების პროგრამის ფარგლებში (FSAP), საერთაშორისო სავალუტო ფონდისა და მსოფლიო ბანკის რეკომენდაციებზე, კერძოდ, "ფინანსური ინსტიტუტების ეფექტური სარეზოლუციო რეჟიმების ძირითად ელემენტებსა" და ევროპის პარლამენტისა და ევროკავშირის საბჭოს მიერ ბანკის გაჯანსაღებისა და რეზოლუციის 2014/59/EU დირექტივაზე დაყრდნობით, გატარდა რეზოლუციის მექანიზმის დანერგვის რეფორმა და ეროვნულმა ბანკმა შეიძინა კომერციული ბანკების სარეზოლუციო ფუნქცია. შემუშავებული რეზოლუციის ჩარჩოს მიზანს წარმოადგენს საბანკო სექტორში რისკების მართვის კულტურის ამაღლება, ფინანსურ კრიზისზე ადრეული რეაგირება, კრიტიკული საბანკო ფუნქციების განგრძობითობის უზრუნველყოფა და სისტემურ დონეზე ფინანსური მდგრადობის შენარჩუნება.

 

როდის ხდება ბანკის რეზოლუცია?

რეზოლუცია უპირატესია ლიკვიდაციაზე მაშინ, როდესაც ფინანსური პრობლემების წინაშე მდგარი ბანკისთვის ლიკვიდაცია უფრო საზიანოა ფინანსური სტაბილურობისა და ქვეყნის ეკონომიკისთვის, ვიდრე რეზოლუცია.

ასეთი შემთხვევების დროს გამოიყენება სხვადასხვა სარეზოლუციო ინსტრუმენტი, რომელიც

• უზრუნველყოფს კომერციული ბანკის კრიტიკული ფუნქციების უწყვეტობას;
• ინარჩუნებს ფინანსურს სტაბილურობას;
• აღადგენს კომერციულ ბანკს სრულად ან ნაწილობრივ.

იმ შემთხვევაში, თუ რეზოლუციის შედეგად ვერ ხერხდება კომერციული ბანკის  რექსტრუქტურიზაცია, შესაბამისად, მოხდება მისი ლიკვიდაცია.