კომერციული ბანკების დეპოზიტების დოლარიზაციის მაჩვენებელი რეკორდულად შემცირდა
21 ოქტომბერი, 2005
კომერციული ბანკების სადეპოზიტო ვალდებულებების დოლარიზაციის მაჩვენებელმა 2005 წლის 19 ოქტომბრისათვის 72,2% შეადგინა, რაც 1999 წლის იანვრის შემდეგ ყველაზე დაბალი პარამეტრია.
საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის რომან გოცირიძის შეფასებით, „მიმდინარე წლის ოქტომბრის შუა რიცხვებში, სექტემბრის ბოლოსთან შედარებით, აღნიშული პარამეტრი 1,4%-ით შემცირდა. ეს ნიშნავს, რომ დეპოზიტების დოლარიზაციის მაჩვენებლის კლებას სისტემატური ტენდენცია გააჩნია და ეროვნული ვალუტისადმი მოსახლეობის ნდობის ამაღლებით არის განპირობებული. გარდა ამისა, მიმდინარე წლის სექტემბერში, აგვისტოსთან შედარებით, ლარის ნომინალური საშუალო თვიური გაცვლითი კურსი 0,4%-ით გამყარდა, რამაც ასევე მისი შემცირება გამოიწვია“.
2005 წლის ცხრა თვეში კომერციული ბანკების დეპოზიტები 225,5 მლნ ლარით (25,2%) გაიზარდა და 1121,4 მლნ ლარი შეადგინა. ამავე პერიოდის მანძილზე დეპოზიტები ეროვნულ ვალუტაში 76,7%-ით, ანუ 66,1 მლნ ლარით მატულობს. მიმდინარე წლის სექტემბერში კი, გასული წლის სექტემბერთან შედარებით, დეპოზიტები ეროვნულ ვალუტაში 1,7-ჯერ, მათ შორის ვადიანი დეპოზიტები ლარებში 2,7-ჯერ იზრდება. „ასევე საყურადღებოა ის ფაქტი, რომ სესხებმა ლარებში 9 თვისა და 10 დღის განმავლობაში 146%-ით მოიმატა მაშინ, როცა სესხების ზრდა უცხოურ ვალუტაში მხოლოდ 38%-ით მოხდა“, – აღნიშნა საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტმა.
დოლარიზაცია განიხილება როგორც უცხოური ვალუტის მიერ ეროვნული ვალუტის განდევნა მიმოქცევისა და დაგროვების სფეროებიდან. ზოგადად, დოლარიზაციის დონეს მისი კოეფიციენტით აფასებენ. იგი შეიძლება გაანგარიშებულ იქნეს, როგორც ქვეყნის საბანკო სისტემაში უცხოურ ვალუტაში არსებული დეპოზიტების შეფარდება დეპოზიტების საერთო ოდენობასთან ან ფართო ფულის (M3 აგრეგატი) მოცულობასთან. თუმცა, უნდა ითქვას, რომ უცხოურ ვალუტაში დენომინირებული დეპოზიტების ხვედრითი წილი ეკონომიკის დოლარიზაციის მხოლოდ ერთ-ერთი პარამეტრია და არა ერთადერთი. საქმე ისაა, რომ დოლარიზაციის ისეთი კომპონენტები, როგორებიცაა ეროვნული ეკონომიკის ფარგლებში მიმოქცევაში არსებული უცხოური ვალუტა და უცხოეთის ბანკებში განთავსებული რეზიდენტების დეპოზიტები, რაოდენობრივად ძნელი შესაფასებელია და ამის გამო დოლარიზაციის კოეფიციენტის გაანგარიშებაში მათი ჩართვა, მოსალოდნელი დიდი ცდომილების თავიდან აცილების მიზნით, როგორც წესი, არ ხდება.